«ابتکار» از نتایج اجتماعی اظهار نظرهای سهوی و عمدی مربوط به آمار های مهم در دولت ها گزارش می دهد

صفرهای پر درد سر
پویان خوشحال
یک روز، یک دولتمرد، در یک اظهارنظر، یک حرف بسیارمهم زد که شاید باید آن حرف را به سایر امور هم بسط داد تا شاهد متعجب شدن اینچنینی چهره مسئولان نباشیم. آن روز آن شخص در ارتباط با آمار طلاق گفته بودکه بهتر است از این پس آمار طلاق در کشور را اعلام نکنیم، آمار طلاق به اندازه کافی بیان شده است و ارائه آمارِ صرف دردی را دوا نمی‌کند! شاید در قبال سایر آمارها هم باید همین روال را دنبال کرد! روز گذشته حسن روحانی، رئیس جمهوری در نشست هم اندیشی مدیران ارشد دولتی در اظهار نظری گفت: « وزیر ارتباطات اعلام کرده است که در فضای مجازی بیش از دو میلیون اشتغال ایجاد شده است و من تاکید کردم که نباید به اشتغال مردم آسیب زده شود. ما نباید بیکاری را اضافه کنیم. راهکارهای ما هم باید درست و دقیق انتخاب شود.» این در حالی بود که مرد جوان دولت، آذری جهرمی در این نشست حضور داشت و چهره متعجب او پس از گفته های روحانی بازخوردهای جالبی را در فضای مجازی به همراه داشت. در بیشتر مواقع رسانه ها و مردم به آمارهایی که توسط مسئولان مطرح می شود، دقیق نمی کنند؛ که یکی از دلایل آن این است که هیچ سندی پس از ارائه آمار منتشر نمی شود که در ارتباط با آن آمار شفافیت صورت گیرد. حال آقای روحانی در یک اشتباه لفظی آماری را منتشر کرد که ساعت ها توسط 2 میلیون شاغل فضای مجازی با آن شوخی شد!
آمار به تومان یا ریال!


کلیپ جالب سخنرانی رئیس جمهوری که با آن چهره وزیر ارتباطات را درهم ریخت، روز گذشته با استقبال کاربران در شبکه های اجتماعی همراه کرد. شاید انتشار برخی از مطالب منتشر شده در شبکه توییتر خالی از لطف نباشد؛ یک کاربر در این باره نوشت: «آذری جهرمی تعداد شغل ها رو به ریال نوشته بوده ولی روحانی به تومان خونده.» یا در یک توییت دیگر یک کاربر آورده است: «فرهنگستان لغت مترادف کلمه پوکرفیس را جهرمی اعلام کرد.» یا «وزیر ارتباطات گفتن آقای رئیس جمهور خسته بودن، اشتباه گفتن. صبح شنبه، ساعت 10 رئیس جمهور مملکت خسته اس!» حال اینکه واکنش با زبان طنز و البته منتقدانه در فضای مجازی که رئیس جمهوری آمار شاغلان آن را 2 میلیون نفر عنوان کرده بود گویا تنها یک اشتباه لفظی بود. ساعتی بعد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در گفت و گویی عنوان کرد: «گزارشی که خدمت آقای رئیس جمهور دادیم، مبنی بر این بود که در دو سال گذشته در فضای مجازی بالغ بر ۲۰۰ هزار شغل ایجاد شده است. فکر می‌کنم که بیان دو میلیون شغل یک اشتباه لفظی از آقای رئیس جمهور بود که با خستگی‌های ایشان همراه شده است. فرمایش آقای رئیس جمهور این بود که ما شاخص‌های اشتغال در فضای مجازی را پیگیری کنیم.»
با این وجود خبر تکذیب آمار 2 میلیونی در رسانه ها منتشر شد اما شاید همین یک اشتباه نگاه رسانه ها و در صدر آن نگاه مردم را به اهداف اصلی نشست هم اندیشی مدیران ارشد دولتی به سوی دیگر کشاند و همین یک اشتباه لفظی مهمتر از اهداف نشست در اذهان عمومی نقش بست.
ضرب و تقسیم های احمدی نژادی
اگر بگوییم مردم کشورمان به بالا و پایین شدن آمارهایی که از جانب مسئولان عنوان می شود، عادت دارند، اشتباه نگفته ایم! در اظهار نظر های متفاوتی که در طول روز گذشته در ارتباط با اشتباه لُپی حسن روحانی در فضای مجازی منتشر شد پای محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری سابق کشورمان نیز باز شد. رئیس جمهوری که در گفت و گوهای معروف تلویزیونی خود روبه روی مجری توانمند کشورمان، آقای حیدری می نشست و به دوربین زل می زد و ضرب و تقسیم های عجیب آماری از خود تولید می کرد. آیا این روشی بود که مردم را از مباحث اصلی دور کند؟ به طور مثال در گفت وگویی احمدی نژاد گفته بود که اگر بخشی از یارانه هر کودک (معادل بیست هزار تومان) در ماه پس انداز شود، وی بعد از 15 سال حدود 50 تا 100 میلیون تومان پول خواهد داشت که پشتوانه این اظهار نظر را نیز محاسبات دقیق دولتش عنوان کرده بود. این در حالی است که با یک محاسبه ساده ضرب سه عدد 20 و 12 و 15 که به ترتیب مبلغ کنارگذاشته شده از یارانه کودک و ماه های سال و تعداد سال هایی است که والدین باید به آن مبلغ دست نزنند، تنها 3 میلیون و ششصد هزار تومان می شود.
این بازی آماری شاید ناشی از گزارشات اشتباهی است که از طرف تیم تحت نظر رئیس جمهوری ارائه می شود و نباید شخص رئیس جمهور را در آن دخیل دانست، هرچند ویدئویی که روز گذشته از سخنرانی حسن روحانی منتشر شد، واکنش آذری جهری گویای همه چیز بود.
نگاه به سابقه اشتباهات اینچنینی که گاه سهوی و گاه عمدی است، در وهله اول بی اعتمادی را در میان مردم رواج می دهد. بی اعتمادی که نه تنها چهره دولتمردان را مخدوش می کند بلکه این آمارها که بعضاً دارای اهمیت است را در ذهن عموم بی اهمیت می کند. همین موضوع باعث می شود که به راحتی از کنار این آمار عبور کنند. این صفرها که در موقعیت های مختلف کم یا زیاد می شود، واکنش هایی را همراه دارد که به عقیده کارشناسان اجتماعی، باعث تنزل جایگاه دولت در میان مردم می شود و آمار واقعی را نیز کمرنگ می کند. هرچند در بیشتر موارد این آمار پس از ساعتی تکذیب می شود اما این تکذیب شدن به اندازه اصل خبر به چشم نمی آید و حتی رسانه های ناهمسو اطلاع رسانی درستی از آن ارائه نمی دهد. همین موضوع دولت را در پیشگاه مردم بی اهمیت می کند و در نهایت آن اعتماد عمومی از دست خواهد رفت.